Duurzaam vervoer
Iedereen, burgers, industrie en overheid, zal de komende jaren flinke inspanningen moeten leveren om te verduurzamen. Pijpleidingen spelen een belangrijke rol in die (energie)transitie, omdat ze tal van voordelen bieden op het vlak van duurzaamheid én economie.
De rol van pijpleidingen in de energietransitie
Tegen 2050 moeten hernieuwbare energiebronnen alle fossiele brandstoffen vervangen. In die energietransitie spelen pijpleidingen een belangrijke rol. Pijpleidingen zorgen voor een duurzaam transport van de conventionele brandstoffen tijdens de energietransitie. Ze zijn essentieel voor het transport van hernieuwbare brandstoffen zoals waterstof of sustainable aviation fuel (SAF).
In het transport van die nieuwe, groene moleculen wil België opnieuw een belangrijke rol spelen. Aangezien we, net zoals onze buurlanden, niet beschikken over genoeg energie uit eigen hernieuwbare bronnen, zijn we (groten)deels afhankelijk van import. Daarom wil ons land de importhub worden voor hernieuwbare moleculen voor Europa. België beschikt over enkele belangrijke troeven, zoals een centrale ligging en belangrijke zeehavens. Een performant pijpleidingennetwerk is essentieel om deze moleculen in België en Europa te verspreiden.
Ook het vervoer van CO2 gebeurt efficiënt via pijpleidingen. Transport van CO2 zal een belangrijke schakel vormen in het CCUS-verhaal. Carbon Capture Usage and Storage is het proces waarbij je CO2 afvangt bij uitstoters (voornamelijk de industrie), om het vervolgens te transporteren voor opslag (bijvoorbeeld in lege gasvelden in de Noordzee) of hergebruik (bijvoorbeeld als grondstof in de industrie). Om dat transport efficiënt te laten verlopen zijn pijpleidingen nodig tussen industriële clusters onderling of tussen deze clusters en zeehavens.
De duurzame voordelen van pijpleidingen
Pijpleidingen zijn het meest duurzame transportmiddel en veroorzaken de minste impact op de maatschappij.
Verkeer ontlasten
Pijpleidingen verplaatsen enorme hoeveelheden energie of producten die via weg, spoor of water niet haalbaar zijn. Eén pijpleiding tussen Antwerpen en Rotterdam vervoert ongeveer evenveel volume als 1056 tankwagens die voortdurend heen en weer zouden rijden. Men kan dus stellen dat pijpleidingen heel wat verkeer van de wegen halen en helpen om files te vermijden.
Veilig
Pijpleidingen zijn een bijzonder veilige manier van transport. Ze liggen onder de grond en hebben daardoor geen interactie met andere vormen van verkeer. Bovendien geldt er een bijzonder strenge reglementering op dergelijke pijpleidingen. Die regels zorgen onder meer voor een nauwgezet toezicht tijdens het gebruik van de leidingen.
De grootste veiligheidsrisico’s zijn het gevolg van graafwerken vlakbij de leidingen. Gelukkig is de beheerder van de pijpleiding steeds bereikbaar om advies of richtlijnen te geven, zodat graafwerken veilig kunnen verlopen.
Efficiënt ruimtegebruik
Een pijpleiding heeft een minimale impact op het landschap. Enkel tijdens de aanleg zorgen graafwerken voor een tijdelijke zichtbare aanwezigheid en eventuele hinder door de werf. Eens de pijpleiding onder de grond ligt, zijn enkel de bakens en merkpalen nog zichtbaar.
Pijpleiding hebben erg weinig ruimte nodig. In de voorbehouden zone rond de pijpleiding zijn uit veiligheidsoverwegingen bijvoorbeeld geen bebouwing of diepwortelende bomen toegelaten.
Het landschap is, na uitvoering van de werken, wel snel weer bruikbaar voor normale landbouwactiviteiten of natuurontwikkeling, zoals heide of grasland.
Milieu-impact
Geluidsoverlast
In tegenstelling tot de andere vormen van transport, zorgt een pijpleiding niet voor geluidsoverlast.
Luchtvervuiling
Pijpleidingen en bijhorende zaken, zoals bovengrondse drukreduceerstations, staan onder strikt toezicht en worden regelmatig gecontroleerd en onderhouden.
Bij het uitvoeren van werken op een leiding of de bijhorende infrastructuur kunnen sommige stoffen (zoals methaan of CO2) gecontroleerd vrijkomen. Het gaat daarbij steeds over minimale hoeveelheden. Door de continue verbeteringen/aanpassingen van de uitvoeringswijze en de inzet van de best beschikbare technieken bij werken, is die uitstoot de afgelopen decennia bovendien flink verminderd.
Energiezuinig
Om een product te vervoeren met een pijpleiding is relatief weinig energie nodig. Bij het transport van vloeistoffen zorgt een pomp voor een drukverschil. Pijpleidingen voor gassen maken gebruik van een compressor om de gevraagde druk te kunnen aanleveren. Door de inzet van nieuwe toestellen en technieken verbruiken dergelijke installaties zeer weinig energie.
Bovendien wordt een pijpleiding ook efficiënt ingezet dankzij een constante aanvoer van het product, waardoor deze installaties steeds gevuld zijn.
Om eenzelfde hoeveelheid energie te vervoeren als 1 aardgasleiding (2,3 GJ per dag) zouden er 1.465 tankswagens met stookolie op onze wegen moeten rijden of 69 treinen met kolen het land doorkruisen.
Economische belangen
Pijpleidingen zorgen voor een vlotte verbinding tussen de verschillende industriële centra binnen België, maar ook naar de buurlanden, zoals naar Rotterdam en het Ruhrgebied, of andere plekken in Europa. Ze zijn vooral belangrijk voor de (petro)chemische industrie. Pijpleidingen zorgen voor de zekerheid van energiebevoorrading en het transport van brandstoffen.
De aanwezigheid van een goede pijpleidinginfrastructuur zorgt voor verankering van de industrie en nieuwe investeringen. Bovendien zorgt ze dankzij het transport van grote volumes en een lage(re) transportprijs voor een grotere concurrentiekracht.
De petrochemische industrie speelt een belangrijke rol in de Belgische economie. Met meer dan 30.000 jobs, 14 miljard euro opbrengsten en 3,8 miljard euro totale toegevoegde waarde is de sector goed voor 1% van het Belgische BBP.